Anasayfa
ANASAYFA DETAYLAR

Erdiren menzilîne tîri nidâ-yı Yâ Hakk!

Beyo?lu Sohbetleri'nin 10.04.2015 Cuma ak?amy konu?u derne?imiz kurucu üyelerinden, Kemanke? (Av.) Mustafa Adnan Mehel oldu. Mehel konu?masyna, okçulu?un tarih boyunca insanlar için ne ifade etti?inden bahsederek ve ne kadar önemli addedildi?ini aktararak ba?lady. Hem bir sava? silahy olarak ve hem de en eski sporlardan biri olarak okçulu?u ve geleneksel Türk okçulu?unu anlatty. Tarihi hadiselerle ve büyük kemanke? üstadlaryn ya?anmy? hikayeleriyle bezedi?i konu?masy katylymcylar tarafyndan be?eni ile takip edildi. Adnan Mehel, bununla birlikte, okçuluk ile tany?masyndan itibaren ya?ady?y kendi macerasyny payla?arak, bu süreçlerde yurtiçinde ve yurtdy?ynda ?ahit oldu?u hadiseler ile ya?ady?y bazy hatyralary da aktardy. Ulusal ve uluslararasy düzeyde yaptyklary teorik ve pratik çaly?malary da anlatan Mehel, en azyndan okçulu?un geni? tarihine saygy duyulmasyna ve ne kadar olursa olsun tekrar bir geleneksel spor olarak ra?bet kazanmasyna vesile olmaya çaly?tyklaryny ifade etti.

Tany?manyn ardyndan konu?an üNDER Ba?kany Ayhan Do?an: “ Derne?imizin kurulu?undan itibaren yakla?yk 18 yyldyr devam eden Beyo?lu Sohbetleri’nin bir ba?ka hasbihal ak?amynda beraberiz… Biz yyllar önce üNDER’i çok güzel hayallerle kurmu?tuk ve bu kurucu üyelerimizden biri de, bugün konu?umuz olan Mustafa Adnan Mehel Beyefendi idi. Bu hedeflerimizi gerçekle?tirdik. Bir birliktelik olu?turmak istedik, bir kültürel faaliyet icra etmek istedik. Yyllar yyly ünyeliler olarak ama ünye’nin yerel ölçe?inden çykararak ulusal konulary kapsayan sohbetler de yaparak sürdürürken keyif aldyk. Adnan Mehel Bey ’i konu?macy konuk olarak daha önce de a?yrlamy?tyk. Bugün de misafir etmekten ve bir kurucumuz olarak yapaca?y önemli sunumu dinleyecek olmaktan dolayy bir ba?ka mutluyuz. Te?ekkür ederiz" dedi.

Adnan Mehel’in konu?masyndan satyr ba?lary ?öyle idi:

“Tarihçilik hobi olarak ba?lady. Ama ?imdi her anymy hem çaly?malarla, hem konferans ve programlarla dolduran bir hal aldy.

Yansytty?ymyz belge, Ystanbul Okmeydany’ndan kalan son hatyra… Okmeydany, birçok tarihsel miras gibi, hem dy? ve hem de iç göçler ile buralara yerle?enlerin buralary i?gal etmesi ve hor kullanmasy ile mahvedildi, katledildi. Dünyada e?i benzeri olmayan bir spor abidesini katlettik ve hala katletmeye devam ediyoruz, facia devam ediyor… Bu, oradan kalan son hatyra…

Bir yay resmi ve “Ya Hak” yazyyor, kemanke? narasydyr… Altynda da: “ Ne heva vü ne keman ü ne kemanke?; ancak erdiren menzilîne tîri nida-yy Ya Hakk!” yazyyor.

Oku menziline ula?tyran ne yaydyr, ne okçunun kuvvetidir ne de havadyr. Oku hedefine ula?tyran Ya Hakk nidasydyr.

Biz bu beyiti her an hatrymyzda tutuyoruz, yaylarymyza oldu?u gibi kalplerimize de nak?etmeye çaly?yyoruz. Yapmaya çaly?ty?ymyz ise, unuttu?umuz de?erleri hatyrlamak ve hatyrlatmak… Hattat sporu olarak bilinir. ?eyh Hamdullah en önemli meydan ?eyhlerinden birisi. üçyüzün üzerinde menzil ta?y dikilmi?… Bugünkü Okmeydany semti... Binyyllardan beri bizim ata sporumuz. Tarihi yazdy?ymyz, vatanymyzy korudu?umuz, yeni topraklar elde etti?imiz en önemli silah ayny zamanda…

Birinci üstadymyz Tozkoparan Yskender ve bir di?eri ise Bursaly ?üca’dyr. Bursaly ?üca der ki : Bir yaman derttir ki, ancak çeken bilir… Okçuluk böyle güzel bir a?k, dert.. Osmanly’da çok popüler idi. Sadece Okmeydany’nda de?il, üsküdar’da Ka?ythane’de ve birçok semtte bugün talimhane diye bilinen her yer okçuluktan kalan hatyralar. Talimhane özel bir poligon, insanlaryn gelip cüzi miktarlar kar?yly?ynda ok atmayy ö?rendi?i yerler. Tecrübelileri okmeydanlarynda e?itim yapyyorlar ve en önemli olanlar Okmeydany’nda yapylan yary?malarda ok atyyorlar.

1746’da Yngiltere’de bir hadise ya?anmy?. Yngiltere’de Osmanly adyna çaly?an Mahmut Efendi diye biri var. Bakyyor ki, Yngiliz okçular ok yary?tyryyorlar. çünkü ok mesafeli sava?yn da olmazsa olmazy o tarihlerde. Tüfenk seri aty?ly hale gelmemi? henüz. Indyk atan okun gitti?i mesafe yakla?yk olarak tüfengin fyndyk mermisinin iki katy mesafe kat edebiliyor. Mahmud Efendi ben de ok atmak isterim diyor. “Longbow” diye yekpare ah?aptan uzun bir yay yapyyor o dönem Yngilizler. Kendi küçücük yayy ile rüzgara kar?y 380 m. lik, rüzgary arkasyna aldy?ynda 420 m. lik bir aty? gerçekle?tiriyor ve Yngilizler ?a?yryyor. Osmanly’nyn en güçlü okçusu sen olmalysyn seni özellikle mi gönderdiler diyorlar. Mahmud Efendi  cevaben, bu aty?larla beni okmeydanyna sokmazlar bile diyor, padi?ahymyz bile bunun mislini atar… Mahmud Efendi bu aty?larla Okmeydany’na ancak izleyici olarak girebilirdi. Orada aty? yapabilmek için 545 m  nin üzerinde aty? gerçekle?tirmek zorundasynyz. öyle yapynca Okmeydany’nda yary?ma hakkyny kazanabiliyor, yoksa almyyorlar… Mahmud Efendi, o yayy o tarihte Yngiliz Okçular Cemiyeti’ne hediye byrakyyor. O yay hala Londra’da duruyor. Ve o eski Osmanly yaylary ile ilgili elimizdeki tek örnek de o.  Yayy o tarihte tartmy?lar; 71 cm ye kadar çekmi?ler ve geldi?i tam 72,5 kg. Ba? parma?ynyzla bu a?yrly?y çekiyorsunuz. Dirhem ile ölçülüyor o dönem bu yaylaryn kuvvet ölçüsü ve yakla?yk olarak 80 dirhemin 80 kiloya e?it oldu?unu dü?ünüyoruz. Tozkoparan Yskender 130 dirhem çekiyor. Antremanla bu özel insanlar bu kuvvetlere ula?yyorlar… Mesela Miralem Ahmet A?a, ki birçok kemanke? hikayesi O’na aittir, serçe parma?ynda iki koçu tutup kasaplar yüzünceye kadar bekleyebiliyor…

Yaylar çok özel bir formül ile imal ediliyor. Ortasynda özel bir a?aç var, dy?yna manda boynuzu ya da yaban keçisi boynuzu ekleniyor. Arka tarafyna büyükba? hayvanlaryn arka ayaklaryndan alynan sinirler kurutularak özel bir yöntemle monte ediliyor. Ve bilinen en kuvvetli organik yapy?tyrycy olan balyk tutkaly ile yapy?tyrylyyor. Ymalaty bir seneden be? seneye kadar ürüyor ve iki yüz sene boyunca bir silah olarak kullanabiliyor. Bu terkip çok eski… Milattan önce 3000 yyl  önce dahi atalarymyz ve onlaryn irtibatta oldu?u insanlar bunu biliyor, kullanyyorlar. Baykal gölünün kuzey kenarynda 16 mezarda bulundu. çin kaynaklarynda, Hunlaryn çok sert bir malzemeden yapylma yaylar kullandyklary yazyyor. üzerinde de bir süs bulunur diyorlar. Halbuki o boynuz, süs olarak de?il kysa ah?ap yay büküldü?ünde kyrylmamasy için kullanylyyor. Böyle birkaç parçadan olu?ma “mürekkep yay”lar kullanylyyor. Tarihte imparatorluk olup ya da imparatorluk olma iddiasynda olup bozkyr atly okçusu kullanmayan hiçbir devlet yok. Bozkyr sava?çylary ise yay kullanyyorlar. Bu terkibi biliyorlar, nasyl yapylaca?yny ve kullanylaca?yny iyi biliyorlar. Mesela ?u an Türkiye’de 100 tane yay ustasy var, ama ortada yay yok. Terkibi biliyoruz, laboratuvarlarda baktyk ama usta-çyrak gelene?i kyryldy?y için gerçek manada Osmanly yayy yapamyyoruz. Biz yine de bu pratik çaly?malary yapyyoruz. Ara?tyrmalar yapyp, yaylar yapyyoruz, deniyoruz. Bu çok zor. Kaynaklar, orta sycaklyktaki bir fyrynda yapylyr diyor. Bu orta sycaklyk nedir? Bunu bulmak için haftalarca u?ra?tym. Ve tahmini olarak 130 derece olabilece?ini dü?ünüyorum.

Yayyn kabzasy, tam orta noktasy, bizde kutsal sayylyr, çünkü yayyn her tarafy çifttir. Tam ortada iki taraftaki kavisleri birle?tiren kabza ve kabzanyn da tam ortasynda çelik dedi?imiz ince bir cisim bulunur. Yslam mutasavvyflary bunu Allah’yn birli?ine, vahdaniyyeti i?aret eden bir i?aret olarak adlandyryrlar. Peygamber Efendimiz (s.a.v)’in Mîraç hadisesi, Kur’an’da, iki yayyn birbirine yakyn oldu?u kadar veya daha yakyn bir mesafe diye buyurulur. Y?te o iki yayy kabzadan iki uca do?ru giden yaylar olarak açyklarlar sa?da ve solda yay var i?te bu iki yayyn birle?ti?i noktadaki çelik onlary birle?tirir, tek hale getirir ve kutsal sayylyr.

Yslam mütefekkirlerinden ?öyle bir rivayet biliyoruz. Hz. Adem (a.s) dünyaya geldi?i zaman bu?day ekiyor ve ekine kargalar dadanyyor, Hz. Cebrail (a.s) Hz. Adem’e bu kargalary kovmasy ve ekinini kurtarmasy için cennette yapylmy? bir yayy, bir rivayete göre iki bir di?erine göre elli ok ile birlikte getiriyor. Daha sonra bu unutulup kayboluyor. Hz. Ybrahim’in yayy yeniden yapty?y ile ilgili bir rivayet var. Yay’yn ikinci banisi olarak addolunur.

 Tabi bilinen bulgulara göre bizim mürekkep yay dedi?imiz yay, be? bin yyldyr mevcut. Yay çok sert. Parma?ymyzyn derisini yüzmesin ya da zarar vermemsin diye zihgir ile ok atyyoruz.

çocuklary bu spora te?vik ederek bilgisayar ba?yndan kaldyrabildi?imizi gördük. Bu bir hattat sporu. çünkü Hattatlar sürekli hareketsiz bir ?ekilde sanat icra ediyorlar. Ve onlary bekleyen en büyük tehlike felç hastaly?y. Y?te bunun için hemen hemen her hattat okçuluk ile ilgilenmi?tir. Kiri? çektikleri el ya?landyklarynda bile güçlü kalyyor. Mesela ?eyh Hamdullah… Ylgilenmeyenlerin birço?u ise felce dûçar olmu?tur.

O zaman pahaly bir spor yine de. Ok atan altyn atar derler… Binlerce izleyicisi var. Bir kemanke? di?erini yendi?inde sarayda bile gündem olu?turuyor. çünkü saray adamlarynyn sponsor olduklary kemanke? sporculary var. Böyle bir spor… Padi?ah da bunlary takip eder, bilgi alyr, iyilerini huzura kabul eder... Yyi okçular binlerce altyna varan çok iyi ücretler kazanyrlardy.

Yutdy?ynda geleneksel okçuluk festivalleri oluyor, oralardan çok güzel hatyralarla dönüyoruz. Burada da bu gibi birçok çaly?mayy icra etmeye çaly?yyoruz. Okçuluk derken çok ciddi, akademik seviyede ara?tyrmalar yapyyoruz ve bunu ayny zamanda prati?e dökerek yay yapyp ok atyyoruz. Bununla birlikte çocuklarymyza bu sporu ö?retip sevdirmeye çaly?yyoruz ve ücret talep etmiyoruz. Uzun yyllardyr derslerimiz çe?itli mekanlarda devam ediyor. Yavuztürk Niyazi Sayyn Kültür Merkezi’nde, Küçükçekmece Belediyesi’nde Kadriye Moro?lu Anadolu Lisesi’nde çocuklardan kurdu?umuz bir takym var. ?ehir üniversitesi’nde ders veriyoruz. çocuklara kendi tarihi kahramanlaryny tanytmaya çabalyyoruz. Okmeydany çok havadar bir yer. Orada Okmeydany’nda dersler ücretli maalesef. Allah selamet versin… Okmeydany bugün vahim durumda. 80.000 nüfus ya?yyor. Ara sokaklarda menzil ta?lary aryyoruz… Menzil ta?lary dünyada e?i benzeri olmayan spor abideleri. 7 metreyi bulanlary var. 300 menzil ta?yndan bugün sadece 50 tanesini bulabildik. Orada ?imdi kentsel dönü?üm olacak. Bunlary dikkate alarak yapmalary için çaba sarfediyoruz. Gösterelim her menzil ta?yny, yardymcy olalym ve ona göre onlary muhafaza edecek bir projelendirme yapyn dedik… Fakat maalesef, masa ba?ynda hazyrlanacak projeler onlaryn envanter çaly?malaryny ihmal ederek yapylacak… O ta?lary bir yere toplayacaklarmy? ve sergileyeceklermi?. Karacaahmed’de mezar ta?larynyn ba?yna gelenler menzil ta?larynyn ba?yna gelecek…

Hakkynda ayet ve hadislerin oldu?u bir faaliyet okçuluk, atycylyk. Lütfen siz de çocuklarynyzy buna te?vik edin.”

Gecenin ikram sahibi Bekir öztürk oldu.

Soru cevap ?eklinde devam eden sohbetin sonunda katylymcylar istifade ettiklerini memnuniyetle belirterek ayryldylar.

20.4.2015 00:00:00
Hit: 521